Mübadele

Kurtuluş Savaşı sonrasında Türkiye'deki Hristiyanlar ile Yunanistan'daki Müslümanlar mübadele edilmişti. Mübadelenin iki toplum için de acı sonuçları olsa da Türkler ve Rumlar artık birlikte yaşayamaz hale geldiği için sonuçları bakımından iki ülke için de hayırhah olmuştur. Mübadele ile ilgili belki de en önemli eleştirilebilecek nokta mübadelenin din temelli olarak yapılmasıydı. Karamanlı denilen Türkçe konuşup Türkçe ibadet eden yazı dilleri Yunan alfabesiyle Türkçe olan bir topluluk mübadele ile Yunanistan'a gönderilirken, Müslüman olmuş Karadeniz Rumları gibi bazı Türk olmayan Rum kökenli topluluklar Türkiye'de kalmıştı. Aynı şekilde Yunanistan'daki Pomak, Arnavut vb Türk olmayan topluluklar da Müslüman oldukları için Türkiye'ye gönderildiler.

Rumlar ve Türklerin huzur içinde iyi komşuluk ilişkileri içinde yaşadığı 1800'ler öncesi dönemde huzurun garantisi Osmanlı Devletinin gücüydü. Devlet otoritesi sağlam olduğu ve dış güçlerin kışkırtmalarına rağmen birlikte yaşama iradesi korunduğu için Türkler ve Rumlar dostça yaşayabiliyordu. Yunan isyanı öncesinde başlayan Fener Rum Patrikhanesi ve kilisenin düşmanlık ekme çalışmaları devletin de güçten düşmesiyle meyve vermiş ve Yunan Devleti kurulduktan sonra Mora'da, Teselya'da ve Ege adalarındaki Türk nüfusa yönelik büyük katliamlar yapılmıştı. Anadolu'daki Yunan işgali esnasında yerli Rumların Yunan ordusuyla işbirliği yaparak Batı Anadolu'da katliam yapmaları ve Karadeniz'de yaşayan Rumların Pontus Devleti kurmak için çeteler kurmaları sonucunda Anadolu'da yaşayan Rumların artık bu topraklarda huzur içinde yaşama hakları ve imkanları kalmamıştı.

Küçükkuyu'da iki milletten mübadiller anısına yapılmış heykeli gördükten sonra mübadelenin getirdiği kişisel trajediler ve huzurun bozulmasının sonuçları hakkında kendimle hasbihal ettim. Dostça yaşamak isteyen topluluklara her zaman kapımız açık olsa da düşmanlık gösterene ihanet edene cevabımız Yavuzca olacaktır. Kişisel olarak bu ülkenin kültürel zenginliğinden bir parçanın eksilmesine ve mübadeleyle belki hiç günahı olmayan ailelerin de bu ülkeden gitmek zorunda kalmasına üzülüyorum. Bir daha böyle olayların yaşanmaması dileğiyle...